OVER-LEVEN en ZIEK-ZIJN

Natuurlijke idealen

Het streven naar natuurlijke idealen lijkt verbonden met een bepaalde bewogenheid. Natuurlijk (thuis) bevallen, natuurvoedingswinkels, natuurlijke materialen, natuurstroom, natuurbegraafplaatsen: het zijn allemaal manieren waarop mensen het verlangen vormgeven om op een bewuste manier te leven. Die manier van leven is vaak verbonden met het besef van verantwoordelijkheid, ontvankelijkheid en intensiteit.

Past de dood ook in dit rijtje natuurlijke ideaalbeelden? Je leest over oude culturen waar mensen bij het aanvoelen dat het einde nabij is, zich terugtrekken en niet meer eten en drinken: versterven is daarvoor de term. Incidenteel hoor je over mensen in onze tijd die besluiten om op deze wijze een natuurlijke dood te sterven. Er is dan in elk geval niemand anders nodig om dodelijke middelen te verschaffen. Een mooi beeld? Daar is geen eenduidig antwoord op te geven. In een tijd van veel medisch-technische mogelijkheden zal het niet een eerste keuze zijn. Vaak is er ook helemaal geen sprake meer van een keuzemogelijkheid.

Het is en blijft altijd een heel persoonlijk proces, afhankelijk van de omstandigheden. Wat wel als mooi geduid kan worden, is dat er de laatste jaren meer oog is voor verschillende vormen van overlijden. Het goede daarvan ligt niet zozeer in het natuurlijke streven maar meer in de open benadering van sterven. Wat we willen is in elk geval een benadering die zich inzet om het leven tot het (soms bittere) einde toch nog leefbaar te maken.

door Janny Teeuwen